Αρχική

Ερμηνεία γελοιογραφίας

Θεωρία...
Ακολουθήστε τα εξής βήματα:
1: Σκεφτείτε τα γεγονότα εκείνης της περιόδου
Κοιτάξτε την ημερομηνία. Σκεφτείτε τι συνέβαινε τότε. Ποιοι πρωταγωνιστούσαν ή συμμετείχαν στα γεγονότα;

2: Κοιτάξτε τι διαφορετικό έχει η γελοιογραφία
Αρχικά κάντε μια λίστα των πραγμάτων που βλέπετε στη γελοιογραφία, τι κάνουν π.χ. τα πρόσωπα, πως παρουσιάζονται. Συχνά οι μαθητές επιλέγουν ένα-δύο πράγματα και τα υπόλοιπα τους ξεφεύγουν, ακόμη και τα πολύ σημαντικά! Σε μια γελοιογραφία, το κάθε τι (ακόμη και τα φαινομενικά ασήμαντα) έχει ένα νόημα. Έτσι μελετήστε τις λεπτομέρειες
και καταγράψτε τις (αλλά μην προσπαθείτε ακόμη να ερμηνεύσετε το μήνυμα της γελοιογραφίας).

3: Σκεφτείτε τον γελοιογράφο και τα κίνητρά του.
Κοιτάξτε ποιος σχεδίασε τη γελοιογραφία, και από πού είναι. Τι θα μπορούσε να είχε σκεφτεί για το θέμα που σχεδίαζε; Τι να ήθελε να πει;

4: Επιστρέψτε στη γελοιογραφία
Κοιτάξτε ξανά τη λίστα των πραγμάτων που είδατε. Μπορείτε τώρα να δείτε τι αναπαριστά, τι συμβολίζει, τι θέλει να πει, τι σημαίνει; Όταν έχετε σκεφτεί όλα αυτά τα στοιχεία, αναρωτηθείτε: «Ποιο είναι το γενικό μήνυμα της γελοιογραφίας;»

Τέλος: Επιστρέψτε στα γεγονότα
Τώρα που έχετε πια καταλήξει κάπου για τη γελοιογραφία και το νόημά της, σκεφτείτε : ‘Πως σας βοηθάει να καταλάβετε την εποχή εκείνη και το πως σκεφτόταν και ένιωθε ο κόσμος τότε;’

Σίγουρα όλα αυτά είναι πολύ δύσκολα.

Μία γελοιογραφία με τον τίτλο ‘Ο Κλεμανσώ, το βαμπίρ’ από τη γερμανική εφημερίδα Kladderadatsch (July 1919)Η ξαπλωμένη φιγούρα  στο κρεβάτι παριστάνει τη Γερμανία. Ο Κλεμανσώ ήταν πρωθυπουργός της Γαλλίας το 1919. Παρουσιάζεται σαν βαμπίρ που ρουφάει το αίμα της Γερμανίας.

Πρακτική εξάσκηση...
Για να γίνουν τα πράγματα πιο καθαρά, ας ακολουθήσουμε ξανά αυτή την πορεία, αλλά αυτή τη φορά θα δουλέψουμε με μια πραγματική γελοιογραφία.
Αυτή η γελοιογραφία μπήκε σε διαγώνισμα το 2001.


Ερώτηση: Είναι αυτή η πηγή αξιόπιστη ως απόδειξη των συνεπειών της συνθήκης των Βερσαλλιών στη Γερμανία στα χρόνια 1919-21;

Τώρα πηγαίνετε μέσω των προηγούμενων βημάτων να ερμηνεύσετε αυτή τη γελοιογραφία:

1. Τι ξέρετε για τα γεγονότα εκείνης της περιόδου;
    

   Σκεφτείτε αυτά που ξέρετε για τα γεγονότα με την ημερομηνία Ιούλιος 1919. Κάνετε έναν κατάλογο "βασικών γεγονότων". Στη συνέχεια πατήστε το δεσμό (πορτοκαλί ερώτημα) και θα αποκαλυφθούν τα σημεία. 

    

    

   • Η Γερμανία είχε ηττηθεί στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο.
     Η συνθήκη των Βερσαλλιών είχε υπογραφεί στις 28 Ιουνίου 1919.

   • Είχε γραφτεί από "τους μεγάλους τρεις" και επιβλήθηκε στη Γερμανία.

   • Ο Κλεμανσώ θέλησε να καταστρέψει τη Γερμανία

   • Η Συνθήκη κατηγορούσε τη Γερμανία για τον πόλεμο

   • Η Συνθήκη της επέβαλε να πληρώσει «επανορθώσεις» για ΟΛΗ τη ζημία.

   • Η Γερμανία έχασε μέρη του εδάφους της.

   • Η Γερμανία έπρεπε να εγκαταλείψει τις περισσότερες από τις ένοπλες δυνάμεις της.

   • Οι Γερμανοί μίσησαν τη Συνθήκη

2. Δείτε διάφορα πράγματα στη γελοιογραφία

   Τώρα κάνετε έναν κατάλογο όλων των πραγμάτων που βλέπετε στη γελοιογραφία. Όλα αυτά τα πράγματα μπορούν να μη δίνουν νόημα, αλλά βάλτε τα στη λίστα οπωσδήποτε. Στη συνέχεια πατήστε το δεσμό (πορτοκαλί ερώτημα) και θα αποκαλυφθούν τα σημεία. 
   
    

   • Νέο κορίτσι - όμορφο αλλά αδιάθετο.

   • Βαμπίρ - με διαβολική φυσιογνωμία.

   • Το βαμπίρ ρουφά το αίμα του κοριτσιού.

   • Όπλα είναι τοποθετημένα σε μια πλευρά.

   • Δύο νυχτερίδες κτυπούν έξω από το παράθυρο..

   • Ένα κρεβάτι.

   • Οι κουρτίνες φυσούν - το παράθυρο είναι ανοικτό.

3. Σκεφτείτε τον γελοιογράφο και τα κίνητρά του

   Ποιες θα ήταν οι απαντήσεις σας στις παρακάτω ερωτήσεις; Σκεφθείτε πρώτα και στη συνέχεια επιλέξτε το πορτοκαλί ερώτημα ώστε να αποκαλυφθούν οι απαντήσεις.
   
    

   • ΠΟΙΟΣ σχεδίασε την γελοιογραφία, και από πού είναι;   

     • Ένας Γερμανός δημοσιογράφος.

   •  Τι μπορεί να σκεφτόταν καθώς τη σχεδίαζε;

     •  Πιθανότατα θα μισούσε τη Συνθήκη όπως και άλλοι Γερμανοί.

   • Τι να ήθελε να πει;

     • Θα προπαγάνδιζε κατά της Συνθήκης. Θα ήθελε να πει ότι η Συνθήκη ήταν πολύ σκληρή. Θα ήθελε να πει ότι ήταν μια αδύναμη, άδικη Συνθήκη.

4. Ερμηνεύστε την γελοιογραφία

   Κοιτάξτε τη λίστα των πραγμάτων που είδατε. Για το καθένα προσπαθήστε να δείτε ποιον ή τι συμβολίζει και τι θέλει να «πει», τι εννοεί; Εάν νομίζετε ότι ένα στοιχείο από αυτά δεν έχει κάποιο συγκεκριμένο νόημα, τότε σημειώστε «χωρίς νόημα». Στη συνέχεια πατήστε το δεσμό (πορτοκαλί ερώτημα) και θα αποκαλυφθούν τα σημεία. 
    

   •  Νέο κορίτσι - όμορφο αλλά αδιάθετο.

     • Η Γερμανία είναι μια υπέροχη χώρα, αλλά έχει νικηθεί στον πόλεμο και είναι τώρα πολύ αδύναμη.

   • Βαμπίρ - με διαβολική φυσιογνωμία

     • Το Βαμπίρ συμβολίζει τον Κλεμανσώ. Είναι ένας αχρείος, διαβολικός άνδρας, που θέλει να πληγώσει τη Γερμανία.

   • Το βαμπίρ ρουφά το αίμα του κοριτσιού.  

     • ……όπως ακριβώς ο Κλεμανσώ (παίρνοντας αποζημιώσεις και γη από τη Γερμανία) σκοτώνει τους Γερμανούς ρουφώντας το αίμα της Γερμανίας.

   •  Όπλα είναι τοποθετημένα σε μια πλευρά

     • Η Συνθήκη των Βερσαλλιών ανάγκασε τη Γερμανία να εγκαταλείψει τα υποβρύχια, τα αεροπλάνα της και μεγάλο μέρος του στρατού και του ναυτικού της.

   • Δύο νυχτερίδες κτυπούν έξω από το παράθυρο.

     • Αυτές είναι η Αγγλία και η Αμερική που βοηθούν τον Κλεμανσώ, και περιμένουν να πάρουν το μερίδιό τους.

   • Ένα κρεβάτι .

     • Ίσως αυτό να μη σημαίνει τίποτα, αλλά νομίζω ότι προσθέτει ένα σεξουαλικό στοιχείο στη γελοιογραφία. Ο Κλεμανσώ δεν σκοτώνει μόνο τη Γερμανία, αλλά και ασελγεί πάνω της, ενώ αυτή αδυνατεί να υπερασπίσει την τιμή της. Αυτό δείχνει την πράξη του ακόμα πιο ανήθικη και αποκρουστική.

   • Οι κουρτίνες φυσούν - το παράθυρο είναι ανοικτό.

     • Η Γερμανία δεν μπορεί να υπερασπίσει τον εαυτό της. Ο δρόμος είναι ανοιχτός και για άλλες χώρες να ορμήσουν μέσα και να πάρουν ό,τι θέλουν από την ανυπεράσπιστη Γερμανία.

   • Ποιο είναι γενικά το μήνυμα της γελοιογραφίας; 

     • Ο γελοιογράφος λέει ότι ο Κλεμανσώ ήταν ένας διαβολικός άνδρας,

     • Που ήθελε να βιάσει τη Γερμανία,

     • Και ότι η Συνθήκη –παίρνοντας γη και αποζημιώσεις από τη Γερμανία, και μη αφήνοντάς την να έχει στρατό– θα σκοτώσει τη Γερμανία,

     • (που ήταν ήδη αδύνατη μετά τον πόλεμο).

5. Τι μας λένε όλα αυτά για τα γεγονότα εκείνης της εποχής;

   Πως σας βοηθούν όλα αυτά να καταλάβετε την εποχή και τα συναισθήματα και τις σκέψεις του κόσμου;

   Η γελοιογραφία δείχνει στους ιστορικούς: (Πατήστε το δεσμό (πορτοκαλί ερώτημα) και θα αποκαλυφθούν τα σημεία). 

   • Ότι οι Γερμανοί πίστευαν ότι η Συνθήκη των Βερσαλλιών θα κατέστρεφε τη Γερμανία,

   • Ότι νόμιζαν πως αυτό που έκαναν στη Γερμανία ήταν ιδιαίτερα απεχθές,

   • Πόσο μισούσαν τους Γάλλους,

   • Πόσο μισούσαν τις αποζημιώσεις,

   • Ότι φοβόταν πως η μείωση του στρατού τους άφηνε ανυπεράσπιστους,

   • Ότι κατηγορούσαν επίσης την Αγγλία και την Αμερική.

Απόδοση στα Ελληνικά του δικτυακού τόπου Johnclare.net

Διαμαντούλα Νάκα

Διαβάστε ακόμα:

Η διδασκαλία της ευρωπαϊκής ιστορίας τον 20 αι

Aνάλυση γραπτών πηγών


Ιστορικές γελοιογραφίες

Ιστορικές φωτογραφίες

Συμβουλές για μαθητές ιστορίας

Δικτυακοί τόποι ευρωπαϊκής ιστορίας